Α’ Βραβείο (1 από τα 5 ισότιμα) Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών «ΑΘΗΝΑ Χ4»

Σκοπός του Διαγωνισμού ήταν η αναζήτηση προτάσεων για το βασικό κύτταρο της πόλης, το Οικοδομικό Τετράγωνο. Αντικείμενό του ήταν η ελεύθερη επιλογή 4 τυπικών οικοδομικών τετραγώνων σε γειτονιές του Λεκανοπεδίου με υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον, και η κατάθεση πρότασης για την αξιοποίηση του «σταυρού», των ενδιάμεσων δηλαδή δρόμων, συνδυάζοντάς τους με υφιστάμενα κενά ή ακάλυπτους χώρους.

Η πρόταση αφορά την ανάπλαση του «σταυρού» που σχηματίζουν οι δρόμοι Σμύρνης και Φυλής στο κέντρο της Αθήνας. Ο δημόσιος χώρος των δρόμων και των ακαλύπτων των τεσσάρων οικοδομικών τετραγώνων συνενώνεται, για τη δημιουργία ενός ενιαίου αστικού πάρκου – κήπου που προωθεί την έννοια της συλλογικής δραστηριότητας. Η επέμβαση έχει τίτλο «e_co_llectiva» καθώς στηρίζεται στην οικολογία (eco), στη συνεργασία (collectiva) και στις νέες τεχνολογίες (e).

Οι υπάρχουσες σκληρές επιφάνειες δαπεδόστρωσης απομακρύνονται και εισάγεται η έννοια της διαδρομής-περιήγησης, ανάμεσα σε κήπους με διαφορετική ποιότητα φύτευσης και χώρους στάσης από σταθεροποιημένο χώμα. Η διαδρομή συγκροτείται από το στοιχείο της ξύλινης πλατφόρμας, που αγκιστρώνεται στις εκάστοτε εισόδους και παραπέμπει στις εφήμερες κατασκευές στους δρόμους της πόλης κατά τη διάρκεια επισκευών.

Ο κάθε τέτοιος κήπος που αρθρώνεται κατά μήκος της διαδρομής φιλοξενεί διάφορες ποιότητες καλλιεργειών, εισάγοντας την έννοια του αστικού «αγροτεμαχίου» (κήποι ξηροθερμικών αρωματικών φυτών, αγρωστώδεις κήποι, περιβόλια οπωροκηπευτικών, κήποι οπωροφόρων δένδρων), και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του είναι κοινό. Σε τμήματα των «αγροτεμαχίων» φιλοξενούνται ψηλοί θάμνοι ως φυτικά φράγματα και αναρριχητικά φυτά που συμμετέχουν στις πράσινες βιοκλιματικές όψεις των κτηρίων. Το αστικό «αγροτεμάχιο» σε αρνητική μορφή –χωρίς μαλακή/πράσινη επιφάνεια– αποτελεί τους χώρους στάσης, όπου σε επιφάνειες από σταθεροποιημένο χώμα τοποθετούνται ατομικά καθιστικά κάτω από κουτσουπιές ή πεύκα.

Οι νέες χρήσεις γειτονιάς διαρθρώνονται σε κέντρα που αξιοποιούν το υπάρχον εγκαταλελειμμένο κτηριακό απόθεμα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το κέντρο «e_co_llectiva» (κέντρο γειτονιάς και συντονισμού του έργου της συγκομιδής και καλλιέργειας), το πολιτιστικό κέντρο (πολιτιστικά δρώμενα, εργαστήρια δημιουργικής μεταποίησης αστικών ανακυκλούμενων απορριμμάτων) και η βιβλιοθήκη – ταινιοθήκη της γειτονιάς.

Το διαδίκτυο και οι εφήμερες χρήσεις ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των κατοίκων και από άλλα οικοδομικά τετράγωνα, ώστε το εγχείρημα "e_co_lectiva" να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο δίκτυο ανταλλαγής και συμμετοχής, δημιουργώντας την έννοια της υπεργειτονιάς (δίκτυο «υιοθεσίας» ανθώνων σε εφήμερες κατασκευές από παλέτες, συμμετοχικές υπηρεσίες μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας).

Όσον αφορά το θέμα της στάθμευσης, ως ιδανική λύση θεωρείται η λειτουργία του άδειου πολυώροφου κτηρίου επί της οδού Αχαρνών με κατάλληλη διευθέτηση, ως χώρος στάσης για κατοίκους και επισκέπτες.

Πρόκειται για μια βιοκλιματική πρόταση, όπου το φυσικό τοπίο «εισβάλλει» μέσα στην πόλη, και η οποία είναι εύκολα υλοποιήσιμη. Είναι βιώσιμη, καθώς στηρίζεται στην αυτοδιαχείριση από τους κατοίκους, λαμβάνει υπόψη την οικολογική διαχείριση του νερού, τη δυνατότητα κομποστοποίησης και χρήσης του υλικού στα «αγροτεμάχια», καθώς και τη γενικότερη ενίσχυση της οικολογικής αντίληψης.

Διοργάνωση διαγωνισμού: Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων & Αναπλάσεις Α.Ε. (ΕΑΧΑ Α.Ε)
Τοποθεσία: Αθήνα, Κέντρο, Οδοί Σμύρνης & Φυλής

Ομάδα μελέτης: Κατερίνα Πέτσιου - Θανάσης Πολυζωίδης
Επιφάνεια: 6.980 μ²
Έτος: 2010
Επιμέρους βραβεία:
Διεθνές 1ο Βραβείο GRAND PRIX ( 1ο σε όλες τις κατηγορίες μελετών) στην 4η International Landscape Architecture Exhibition 2011 στο Βελιγράδι.
EUROPE 40 UNDER 40  Αward - Europe’s most emerging architects 2017-2018